Konya-Ankara, Konya-aksaray yollarından ulaşılabilecek Zazadın Hanı Konya-Aksaray karayolunun 25 km.sinde, vaktiyle nahiye olan Tömek yolu üzerindedir. “Zazadın’ın yapısı, Sultan Hanı’nın kapısı” şeklinde yaşayan ve vecizeleşen söz, bu mimari şaheserin yapısındaki müstesna özelliği göstermeye yeterlidir.
Kapının üstünde siyah ve bayaz taşların kavis şeklinde çerçevelediği celi sülüs ile yazılmış bir kitabe vardır. Bu kitabeye göre Mehmed oğlu Köpek’in yaptırdığı han; 634 H., 1236 M. Yılında I. Alaeddin Oğlu Keyhüsrev zamanında tamamlanmıştır. Köpek, hanını yaptırmaya başladığı başladığı zaman I. Alaeddin Keykubad hükümdardı. Han, Keykubad’ın Oğlu II. Keyhüsrev zamanında tamamlandığı için de, dış kapısına bu hükümdarın adı kazdırılmıştır. Han'ın bânisi Sadedin Köpek, I. Alaeddin Keyubad’ın tercümanı idi. Sonradan av emiri ve mimarı oldu.
Alanya Yakınlarındaki Kargı Han
SDÜ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ - SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ
Aralık 2008, Sayı:18, ss.247-256.
Alanya Yakınlarındaki Kargı Han∗
Kurt ERDMANN
Çeviren: Mehmet UYSAL∗∗- Muhammet GÜÇLÜ∗∗∗
Anadolu’daki ortak yaptığımız bu ve bazı diğer çalışmalarımız için Franz Taschner’in anısına…
R. M. Riefstahl1 1931 yılında “Kargı Han önemli bir Selçuklu hanıdır” diye yazmıştı.1940’da S. Fikri Erten “Kargı Han Kesikbel Dağı’nın zirvesinde İbradı yolu üzerinde bulunmaktadır.2 Han 46 m x 50 m boyutlarındadır ve ortasında 29,40 m x 27,10 m ebatlarında bir avlusu vardır. Hanın içinde ana giriş kapısının karşısında 56 cm uzunluğunda ve 58 cm derinliğinde hayvanlar için 20 teknelik yemliği vardır. Bütün makanlarının bir penceresi vardır. Girişin yüksekliği 3,26 m, iç kavis genişliği 3,85 m.dir. Kitabesi yoktur.”3 B. Onat 1950’lerde “Kargı Han –bu han Antalya’dadır- Kesikbel vadisi üzerinden geçen, Antalya ve Konya arasındaki en kısa yol olan Beyşehir-Konya yolu üzerindedir ve Romalılar gibi Selçuklu ve Osmanlılar tarafından da kullanılmıştır. Han Kesikbel geçidinin hemen altında konuşlanmıştır.4 150 x 140 feet boyutlarındadır. Her odanın tavanında bir pencere vardır. Yemliğin karşısındaki ana giriş kapısı (portal) yontma taştandır. Han oldukça tahrip olmuş durumdadır. Kitabesi yoktur.”5
1954’de Antalya’da Fikri Erten ile görüşme fırsatını bulduk. Kargı Han’a nasıl ulaşılacağını hatırlayamıyordu. Başka hiç kimse de bilgi sahibi değildi. Böylece Antalya’nın 50 km doğusunda bulunan ve hanın yolunu sadece Orman İşletmesi memurlarının bildiği Taşağıl’a hareket ettik.6 Maalesef arazi aracımız olmadığından hana ulaşamadık. 1955 sonbaharında F. Taschner ile birlikte onun arazi arcıyla Taşağıl’ın 20 km kuzeydoğusunda bulunan hanı ziyaret etmeyi başardık. Yol kötüydü, son 4-5 km.yi arazi aracı da gidemedi, fakat seyrek çam ormanı manzarası çok güzeldi. Vardığımızda bizi bir sürpriz bekliyordu: Burhanettin Onat’ın ifadelerinin aksine yapı, alışılmadık derecede iyi durumdaydı. Balık açısından zengin azgın Kargı Su deresinin bir kıvrımındaki vadi çukurunda bulunmaktaydı.