Ahlat Emir Bayındır Kümbeti: Dünyadaki iki örnekten biri
Bitlis'in Ahlat ilçesi İkikubbe Mahalle'sinde bulunan Emir Bayındır Kümbeti'nin dünyada 2 örnekten birisi olduğu belirtildi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim görevlisi Rahmi Tekin, Anadolu Türk mimarisine, mimar ve taşçı yetiştirmiş önemli bir kaynak olarak bilinen Ahlat'ın, tarihte mimarlarıyla da ünlü bir kent olduğunu belirtti. Tarihte Ahlat'ın ilim, irfan ve sanat merkezi olarak tanındığını anlatan Tekin, sanatkarları ancak yaptıkları eserlere isimlerini yazarak atmış oldukları imzalarla tanıyabildiklerini söyledi. Tercan'daki Mama Hatun Türbesi'nin, Divriği Ulu Camii'ni, Konya, Aksaray, Kayseri arasındaki Karatay Hanı'nı yapanların Ahlat'lı mimarlar olduğunu ifade eden Rahmi Tekin "Özellikle mezar ve türbe mimarisinde çok değişik türde örnekler vermiş bir yapı geleneğini yaşamaya devam ettirmiştir. İlçede bulunan Emir Bayındır Kümbeti ise Ahlat'ın en orijinal kümbetlerinden birisidir.
Sanat tarihçiler, Emir Bayındır Kümbeti'nin dünyada 2 tane örneğinin olduğu söylenmektedir. Birisi Ahlat'ta 15'nci yüzyılın sonunda işlenmiş, diğeri ise yine aynı tarihlerde Azerbaycan'ın Gence kentinde yapılmış bir şaheserdir. İki kümbet de "Baba-Can" isimli Ahlat'lı bir usta tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu kümbetin diğer özellikleri ise yanında mescidi ve zaviyesinin bulunması, tüm yapılarda vakfiyenin taşa işlenmesidir. İlhanlı, Osmanlı dönemlerinde ve öncelerinde vakfiye kağıda yazılırdı" dedi.
Bitlis'in Ahlat ilçesi'nde bulunan Bayındır Kümbeti, bulunduğu yer itibari ile eski Ahlat'ın merkezi konumunda bulunuyor. Kümbet, tarzı, mimarisinin zarafeti ve abidevi ölçüleriyle Ahlat'ın simgesi durumuna gelmiştir. Kitabesinden, 1481' de Rüstem Beyin oğlu Emir Bayındır için yapıldığı anlaşılmaktadır. Emir Bayındır, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın torunu Rüstem Bey'in oğludur. Bayındır kümbeti, kare kaide üzerinde, sütunlar ve kemerlerle güneye açılan silindirik gövde ve dışarı doğru taşan basık konik külahıyla diğer kümbetlerden ayrılır. İki katlıdır. Mimarisi ve taş bezemeleriyle görkemli bir görünüşe sahiptir.
15. yüzyılda Ak-Koyunlular döneminde Ahlat'ta yaşadığı tahmin edilen Baba-Can Bey, Bayındır Kümbeti'ni ve mescidini yapın sanatkardır. Mescidin girişinin solunda bulunan kitabede, Baba Can Bey ismi okunmaktadır. Sanat tarihçilerinin bir kısmı Baba Can Bey'in Ahlat'lı olduğunu belirtiyorlar.
