• Millî Kültür

  • Millî Kültür

  • Kültür, milli; medeniyet, milletler arasıdır.

  • "Medeniyet gül alıp gül satmak, gülü gül ile tartmaktır. Ömer Özercan

Copyright 2024 - Custom text here

Bar

Bar, Türkiye’nin kuzeydoğusunda ve doğusunda, özellikle Erzurum, Bayburt, Ardahan, Kars, Artvin ve Iğdır illerinde yaygın olan bir halk dansıdır. Bitlis’in de bir bar oyunu vardır. Müzik eşliğinde, genellikle davul ve zurnanın çaldığı ezgiler üzerine, erkekler tarafından oynanır. Bar genellikle bir sıra oyunu olmakla birlikte, zaman zaman tek ve iki oyunculu olarak da icra edilir. Sıra oyununda oyuncular el ele tutuşurlar ya da kol kola verip ellerini birbirlerinin omuzuna koyarlar. Kimi zaman da, Daldala oyununda olduğu gibi, birbirlerini belden kavrarlar.

Barlar, başka bazı halk danslarına benzer biçimde belli parçalarla başlar ve belli bir sıra izleyerek devam ederler. Barlar zaman zaman sürekli zaman zaman dönüşlü oyunlardır. Genellikle ağır bir ritmle oynanırlar. Parmaklar üzerinde sekme ve sıçrama hareketleri bu oyunlarda sık rastlanan basış biçimidir. Özellikle Laççıbana oyunu bu hareketlerin maharetli sergilenişiyle göze hoş gelen bir koreografi sunar. Barlar icra edilirken belli bir sıranın izlendiği görülür. Bu sıra izlenirken, bölümlerin hızlarının ve geçkilerinin büyük önemi vardır. Barlar oynanma şekline göre farklı isimler alırlar.

Örneğin Erzurum’un Dik Barı ve Sekme Barı bu türden adlandırmalardır. Kimi zaman da oyunun ritmine göre adlandırmalar görülür. Kars’ın Ağır Ayağı, Ağır Barı ve Ağır Kaydası böyle adlandırmalara örnektir. Bazı barlar, örneğin Erzurum’un Düz Barı’nda olduğu gibi, koreografik özelliklerine göre isim almaktadır. Bunların yanısıra yine Erzurum’un Köroğlu Barı, Bayburt’un Veysel Barı ve Artvin’in Ata Barı gibi tarihsel olay ve kişilere atıf yapan barlar da vardır. 

Devamını oku...

Erzurum Bar Halk Oyunu

ERZURUM BAR OYUNU

Erzurum halk oyunlarına "bar" adı verilir. "Bar" kelimesi "birliktelik", "topluluk" , "el ele tutuşmak", "bağlamak" ve "beraberce oynamak" gibi anlamlar taşımaktadır. Bar, çok eski ve köklü bir geçmişe dayanmaktadır. Barın oluşumunda; iklimin, coğrafyanın ve tarihi olayların etkisi olmakla birlikte antropologlara göre bar, Türklerin Asya'dan getirdikleri milli oyunlardan biridir. Erzurum, halk oyunları açısından oldukça zengin bir bölgedir. Bu zenginlik günümüzde de bütün güzellikleriyle ve orijinalline uygun olarak yaşatılmaktadır. Erzurum Halk oyunları ve türküleri derneği halk oyunları ekiplerinin gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında düzenlenen yarışmalarda onur verici başarıları vardır. Erzurum barları kadın ve erkek barları olmak üzere iki bölüm halinde oynanır.

Oltu ilçesinden Oltu köyünde yalnız erkeklerce Bar tutulur ve davul zurnayla oynanır. Aynı köyde Şeyh Şamil oyunu da vardır. Davul zurna veya mey eşliğiyle yürütülür, tek erkek oyunudur.

Devamını oku...

Horon Halk Oyunu

Horon Doğu Karadeniz yöresine özgü bir halk dansıdır. Samsun’un doğu ilçelerinden başlayarak Hopa’ya, Gürcistan sınırına kadar bütün kıyı boyunca ve kıyıya paralel olarak uzanan dağlık bölgede oynandığı gibi, iç bölgede yer alan Artvin çevresinde ve Çoruh vadisinde de yaygındır. Bu yörelerde yaşayan bütün etnik gruplar ortak olarak horon oynarlar. Bu nedenle horon için, bütün Karadeniz kültürlerinin ortak halk oyunu denilebilir.

Nitekim bugün horon, Doğu Karadeniz bölgesinden Yunanistan Makedonyası’na göç etmiş bulunan Karadeniz Rumlarının otantik oyunudur. Bunun gibi, Gürcistan’ın Acaristan bölgesinde yaşayan Gürcü (Acara) ve Mingrel (Lâz) toplulukları da horonu “millî dansları” olarak kabul ederler. Horon çoğunlukla oyuncuların yanyana dizilip el ele tutuşarak veya omuz omuza gelerek oynadıkları bir sıra dansıdır. Sıra halinde oynandığı gibi, yarım daire ve daire halinde de oynanır.

Horon biçilerek destelenmiş veya balya haline getirilmiş ot anlamına gelir. Dolayısıyla oyunun oynanma biçimiyle sözcüğün sözlük anlamı arasından bir koşutluk vardır. Horon oynayanlar, diğer halk oyunlarına göre çok daha fazla birbirlerine yakın dururlar. Horon oyunu, Türkiye’de oynanan diğer oyunlardan farklı olarak, hareketler esnasında dansçının bütün gövdesini düzensiz gibi görünen birtakım kıvranışlar, burkuluşlar ve bükülüşlerle icra ettiği bir oyun türüdür. Horonu sadece erkekler değil kadınlar da oynar. Sadece kadınların ve erkeklerin oynadığı kadın ve erkek horonları olduğu gibi, kadın-erkek birlikte icra edilen horonlar da bulunmaktadır. Horon düğünlerde, nişanlarda, yayla şenliklerinde, asker uğurlama ve karşılamalarında şenliğin en önemli parçalarından biridir. Horonlar çalgılı veya insan sesiyle, türkülü olarak icra edilir.  Horona eşlik eden en önemli çalgı Karadeniz kemençesidir. Kemençenin yanısıra tulum yaygın şekilde horonlara eşlik eder.

Devamını oku...

Elazığ Halk Oyunları

Halk oyunlarının mahalli özellikler göstermesinde yöre insanının yaşama biçimi, tarihi, geçmişi, ırsiyeti ve yörenin coğrafi yapısı en önemli etkendir.Elazığ, müzikli halk oyunların çoğunluğu halay türündendir. Kadın erkek halayları yanında karışık oynanan halaylar da vardır.

Elazığ, müzikli halk oyunları yönünden de yurdumuzun zengin yörelerinden biridir. Mahalli giyim-kuşam inceliğinin ve güzelliğinin yansıdığı halk oyunları giysilerinin ortaya çıkardığı zerafet, oyunların figürlerindeki uyum ve tutarlılık sayesinde Elazığ oyunları, bütün yurt sathında haklı bir şöhrete sahip olmuştur.

Oyunlarımızın çoğunda klasik dans usulü vardır. Makyaj eski devirlerin giyim tarzını hatırlatmak maksadıyla bazen kostüm mecburiyeti tatbik edilirse de sair zamanlarda oyunlar, hep günlük elbiselerle yapılır. Oyuncuların esas gayeleri eğlendirmek için değil eğlenmek içindir.

Devamını oku...

Malatya Halk Oyunları

Malatya Halk Oyunları

Malatya, halay bölgesinde yer alır. Ancak, halay dışında oyunlara da rastlanmaktadır. Diğer illerde yapılan kültür alışverişi sonucu oyun çeşitleri artmıştır. Örneğin, Elazığ'da delilo, Adıyaman'da beşayak, papurinin ise Bitlis'te oynandığı görülür.

Halaylar, davul-zurna eşliğinde oynanır. Yörede halay çekmeye "Dillân Çekme" denilir. Beş kişiyle oynanan halayın başını çeken oyuncuya "halay başı" sonundaki oyuncuya "Pöççü" denilir. Her ikisi de elinde mendil bulundurur.

Çalgı olarak; davul, zurna, kaval başta olmak üzere bağlama, cümbüş ve darbuka çalınmaktadır. Arapgir ilçesinde klarnet daha yaygındır. Diğer taraftan halayların yanı sıra toplu oynanan ve törensel bir karakter arz eden semahlar vardır. Malatya ve çevresinde Hızır Semahı, Bozok Semahı, Demdem Semahı, Arguvan Semahı, Kırat Semahı oynanmaktadır. Kına havası olarak bilinen "Yüksek Ayvanlarda Bülbüller Öter" türküsü genç kızlar ve kadınlar tarafından kına yakılırken oynanır.

Malatya'da oynanan oyunlarda giysiler bu yöreyi tamamen yansıtmaz. İlçeler arasında değişik giysilere rastlanır. Genellikle halk oyunlarında, erkekler başlarına "Küm" denilen ak işlemeli "Papak" takarlar, Ancak, zaman zaman oyunlarda erkeklerin başı açıktır.

Devamını oku...

f t g m